Een bos om lief te hebben
Grenzend aan het centrum van Heerlen ligt het Aambos, dat zich vroeger uitstrekte van het Kapellerbos (Schaesberg) tot aan het Imstenraderbos (Imstenrade).
In de 17e eeuw werd dit eeuwenoude hellingbos, Auenbosch genoemd dat “oude bos” betekent, die naam verbasterde tot Aumbosch en dat werd vernederlandst tot Aambos. In het Heerlens dialect zeggen we “D’r Oambusj”, maar dat is meer dan alleen de naam van het bos. D’r Oambusj is ook synoniem voor een gevoel van nostalgie en romantiek, van (jeugd) herinneringen en van ouderwets plezier.
“Gank mit d’r Oambusj in, dan zette vier os doa gemütlig op’n bank …….”
Op aandringen van burgemeester Waszink kocht de gemeente Heerlen op 24 september 1917 het Aambos voor een bedrag van fl.21.000,- van de Fam. Sarolea. Eigenlijk kocht de gemeente de grond want de bomen waren eigendom van Timmerfabriek Wijsbek-Soons en Co, voor de bomen diende nog een bedrag van fl. 12.500,- op tafel gelegd te worden.
Het Aambos moest een wandelbos worden omdat de behoefte aan recreatie met het groeien van de bevolking ook toenam. Ontspannen in de natuur stond hoog aangeschreven in die tijd.
In 1920 werd er een bedrag van fl. 55.000,- gereserveerd voor het plaatsen van een afrastering, een muziekkiosk, een paviljoen met terras, banken, straatverlichting, verharde wandelpaden, een boswachterswoning en een rustieke eikenhouten brug.
In 1931 kreeg het Aambos een hertenkamp geschonken van de VVV Heerlen. Het hertenkamp werd in 1981 verplaatst naar een meer open plek met twee keer zoveel ruimte voor de dieren.
Bij het hertenkamp heeft men een “kapotte” lantaarnpaal geplaatst om liedjesschrijver Wiel Knipa (1924 -2002) te eren. Als je op de knop drukt knippert de lamp en weerklinkt zijn lied uit 1954: “Miene Oambusj” waarin o.a. een kapotte straatlantaarn wordt bezongen.
In het weekend kon er bij het paviljoen in het Aambos gedanst worden en als het een beetje schemerig werd kon je met je geliefde een rustiger plekje opzoeken. Favoriet was een bankje onder een kapotte straatlantaarn bij het hertenkamp. Als om tien uur het fluitsignaal klonk moest je maken dat je het bos verliet omdat dan de vier poorten op slot gingen. Het paviljoen en de muziekkiosk zijn in 1971 afgebroken.
Bij mooi weer liep het bos op zondag weer vol met gezinnen en stelletjes die een wandelingetje wilden maken.
Een grote houten brug over een hele diepe holleweg leidde naar het beukenbos waar een speeltuin was. Via een trap kon je naar de holleweg en onder de brug doorlopen. Die trap is al lang geleden verdwenen net als de speeltuin. Wat over is gebleven is de brug van waar je een schitterend zicht hebt op de weg onder je.
Die holleweg was de vroeger de verbindingsweg tussen Heerlen en Kerkrade en heette de Roderweg en later de Kerkraderweg. De brug die dateert uit 1920 is in 1965 gerestaureerd en in 2011 vervangen door een stalen exemplaar.
Aan de boven-ingang van het Aambos ligt een hele grote zandsteen (3,85 meter bij 1,75 meter en 1 meter dik) Deze Nivelsteiner zandsteen heeft men gevonden bij de bouw van het retraitehuis en is ter plaatse of vlak in de buurt op natuurlijke wijze gevormd.
In 1933 werd “boschje tijdig” gekocht van bouwonderneming “Tijdig”. Dat is het deel van het bos dat nu bekend staat als het nieuwe Aambos (aan de andere kant van de Oliemolenstraat). Tuinarchitect Henri Roeters van Lennep heeft er een echt park van gemaakt met veel verschillende bomen en plantensoorten. Kijkende over de ligweide die in de winter sleewiede werd genoemd, had en heb je een prachtig zicht op het caumerbeekdal.
Ten gevolge van drugsoverlast was het niet meer fijn vertoeven in het Aambos. Met operatie hartslag (2001) heeft men ook het Aambos onder de loep genomen. Men had allerlei wilde plannen om het bos op te waarderen. Maar de Heerlenaren wilde dat het Aambos een bos bleef. En zo bleef d’r Oambusj na herinrichting een bos om lief te hebben.
Bron: Fon Habets