Op 5 augustus 2019 is het nieuwe station van Heerlen in gebruik genomen. Heerlen gebruikt in totaal drie stations maar heeft er vier. Sinds de herindeling van 1982 mogen we station Hoensbroek ook een Heerlens station noemen. Het stationsgebouw van Hoensbroek is helaas afgebroken. In 2007 werd station de Kissel in gebruik genomen maar is ook alweer gesloten, waarschijnlijk te weinig klanten. Station meubelboulevard is sinds 2010 in gebruik.
Heerlen was in de negentiende eeuw een dorp (vijf- à zesduizend inwoners) waar boeren uit de omgeving naartoe kwamen om hun producten aan de man te brengen. Het stratenplan was heel eenvoudig: de Akerstraat richting Aken, de Geleenstraat in de richting van Valkenburg, de Klompstraat richting Schaesberg en de Willemstraat die overgaat in de Sittarderweg richting Sittard. Heeft een mens meer nodig, kun je je afvragen.
Langs deze hoofdwegen lagen wat woningen, kleine bedrijfjes en boerderijen, daaromheen velden met verspreid een boerderij of een kasteel uit lang vervlogen tijden. Uiteraard vormde de kerk het middelpunt van het dorp Heerlen.
In 1853 werd de spoorlijn Maastricht – Valkenburg – Simpelveld – Aken in gebruik genomen. Hierdoor werd het in de marktplaatsen van oostelijk zuid Limburg minder druk. Handel is daar waar bedrijvigheid is en andersom.
Ir. Henry Sarolea realiseerde een spoorwegverbinding van Heerlen naar het noorden nadat hij samen met de gebroeders Honigmann toestemming had gekregen om kolenmijnen te beginnen in Heerlen en omgeving.
Toen op 1 mei 1896 de spoorlijn Sittard – Herzogenrath in gebruik werd genomen trok de handel aan als nooit daarvoor. Maar dat verhaal vertellen we wel een andere keer.
Bij een spoorlijn hoort een station, en zo geschiedde het dat er ook in Heerlen een eenvoudig station werd gebouwd. In Hoensbroek, Nuth en Schaesberg stond een exacte kopie. Eenheidsworst dus.
Het eerste station van Heerlen, gebouwd in 1894 door de Nederlansche Zuider Spoorwegmaatschappij. De eerste officiële trein arriveerde pas in 1896.
Om het forenzen vervoer van en naar de mijnen te vergemakkelijken werd er in 1915 een spoor gelegd tussen Heerlen en Schin op Geul, voor de aansluiting op de spoorverbinding tussen Maastricht en Aken. De treinen werden zelfs enige jaren door de mijn betaald.
Links naast het eerste station werd het tweede station van Heerlen gebouwd dat in 1913 gereed kwam. Het eerste station werd vanaf toen gebruikt voor en door het personeel.
Het tweede station kenmerkte zich door het torentje met klok en windhaan en het imposante stationsgebouw met veel versieringen. De architect is waarschijnlijk Van Heukelom, werkzaam bij Staatsspoorwegen. In 1985 werd het station afgebroken.
In oktober 1977 werd de eerste paal geslagen voor het acht verdiepingen hoge kantoorgebouw “ De Hoppenhof” naar een ontwerp van architect Ir. J. Bak van NS dochter Articon die tevens het derde station van Heerlen heeftontworpen dat in 1985 in gebruik werd genomen. De LTM bus onderneming werd in de, aan de noordzijde gelegen Hoppenhof gevestigd.
Om een verbinding te maken tussen de noord- en zuidzijde kwam er een tunnel onder het spoor door met de stationshal op tunnel niveau.
Tunnel ingang waarvan de zwarte lagen metselwerk verwijzen naar kolen lagen en waar de laatste brok kolen uit de ON III mijn is ingemetseld.
Het vierde station van Heerlen is een ontwerp van de kunstenaar Michel Huisman en maakt deel uit van het Maankwartier. Het is op 5 augustus 2019 in gebruik genomen, nadat de reizigers zich zeven jaar hebben moeten behelpen met een noodstation.
Voor mij en denk ook wel met mij vele andere Heerlenaren zal voor altijd dat station dat in 1915 gebouwd is altijd het mooiste vinden. Dat had tenminste nog karakter en persoonlijkheid. Die architecktische wangedrochten wat erna gekomen zijn inclusief het Maankwartier kan ik totaal niks aan vinden!