HEMA Heerlen

In de jaren 20 kwam er vanuit Amerika een nieuwe verkoopmethode aanwaaien. Winkels met een beperkt assortiment en lage prijzen. De winst per product was laag maar door de lage prijs werden er veel producten verkocht. Je kon als gevestigd warenhuis de concurrentie aangaan of zelf overstappen op deze verkoopmethode.

Arthur Isaac en Otto Meijer richtten daarom in 1926 de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam op. Het liep als een trein! In 1931 waren er al 22 HEMA winkels, vanwege de economische crisis kwamen er in de jaren dertig maar twee filialen bij, waarvan één in Heerlen.

In mei 1937 vroeg architect Dirk Brouwer als gemagtigde van de HEMA toestemming aan B&W, voor de bouw van een winkelhuis met magazijn op de plek waar het voormalig postkantoor stond aan het Emmaplein.

Brouwer wist toen niet dat het pand en het perceel door het Rijk, onderhands in erfpacht was gegeven aan N.V. Dura Aannemingsmaatschappij Rotterdam. Het Rijk had dat gedaan omdat een poging tot openbare verkoop onvoldoende opleverde.

De Rooms Katholieke Middenstandsvereniging (RKMV) tekende vanwege economische motieven bezwaar aan tegen de komst van een dergelijke winkel. Men had het al zwaar genoeg vanwege de crisis. 

De schoonheidscommissie had bouwkundige bezwaren tegen functionalistische ontwerp. B&W nam het advies van de commissie over en verleende geen vergunning.

Begin 1938 werd het aangepaste ontwerp ingediend maar nu door de Dura, die ook de bouwopdracht zou krijgen als de vergunning zou worden verleend. De tekeningen werden weer afgekeurd en er volgde geen vergunning. Mist de voorgestelde aanpassingen door Brouwer zouden worden overgenomen zou er alsnog een bouwvergunning volgen.

Brouwer pastte de tekeningen weer aan en de Dura vroeg in mei 1938 weer de bouwvergunning aan. De bouwvergunning werd verleend als er nog een aantal wijzigingen zouden worden aangebracht.

En dan is het eindelijk zo ver, de bouw kan beginnen …….. of toch niet …….?

Anderhalve maand na het verlenen van de bouwvergunning vroeg Burgemeester Van Grunsven namens gemeente en kerkbestuur in een vertrouwelijke brief aan N.V. Dura of ze genegen waren om toch nog een andere locatie in overweging te nemen.

Als reden voor dit verzoek gaf hij op dat de gemeente en kerkbestuur de ontstane doorkijk, t.g.v. het slopen van het postkantoor graag wilden behouden.

Als mogelijke locaties werd de Saroleastraat, hoek Van der Maesenstraat genoemd en het terrein achter het oude raadhuis (dat naderhand het Raadhuisplein zou gaan heten).

De werkelijke reden is vermoedelijk dat de het kerkbestuur / Deken Nicolaye een aantal panden die door de sloop van het postkantoor nu direct aan het Emmaplein lagen (zichtlocatie) wilde verkopen. De verkoopwaarde zou drastisch dalen als de HEMA winkel ervoor zou worden gebouwd.

Door de bouw van het nieuwe Raadhuis (1938) werd de optie om de HEMA aan hetzelfde plein te bouwen steeds interessanter voor de Dura en de HEMA. Daarvoor moest dan wel de toegankelijkheid vergroot worden. Men stelde voor om de Saroleastraat door te trekken. Om de doorgang  te realiseren moest anderhalf pand aan de Geleenstraat gesloopt worden. Een winkelpand en het pand van de Nederlandse Handels Maatschappij (NHM) voor de helft. De NHM weigerde in eerste instantie medewerking maar bedacht zich korte tijd later en ging akkoord met de gedeeltelijke sloop.

De gemeente had door dit hele gebeuren inkomsten en uitgaven maar bleef uiteindelijk met een restbedrag van fl. 52.000 zitten die uit de gemeentekas betaald moesten worden. De Heerlense burgerij onder leiding van Deken Nicolaye en de mijndirecteur van “Laura & vereeniging” boden spontaan aan de helft van dat bedrag te betalen en begonnen een inzameling.

Op 4 februari 1939 deed N.V. Dura een bouwaanvraag voor het bouwen van een winkelpand en een café – restaurant aan het “Raadhuisplein”. Het spel van wijzigingen en aanpassingen van het ontwerp begon weer opnieuw. Uiteindelijk werd op 12 mei 1939 de bouwvergunning verleend.

Na een zeer voorspoedige bouwperiode kon Hema Heerlen en Castellum op vrijdag 12 april 1940 feestelijk worden geopend. Het personeel had al twee maanden opleiding gehad in een ander Limburgs HEMA filiaal met als resultaat dat de winkel vanaf dag één als op rolletjes liep.

In 1986 verhuisde de HEMA naar ‘t Loon en kwam het pand leeg te staan. Na renovatie vestigde Uitzendbureau Randstad zich in het pand en in juni 2014 nam Wonen Zuid zijn intrek in deze Heerlense parel.

Bron: Volmar Delheij en Marcel Put – Land van Herle